بشنوید از حرف‌های ناگفته
بازار بورس تأسیسات و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی کشور، در خیابان‌های طالقانی و بهار و کوچه‌های اطراف آن، در شهر تهران قرار دارد. همان‌طور که می‌دانید در این مرکز بورس، مغازه‌داران و فروشندگان تأسیسات صنعتی و ساختمانی مانند رادیاتور، کولرگازی، پکیج و … به فعالیت مشغول هستند. تصمیم به صحبت با تعدادی از آنان گرفتیم تا علاوه بر آشنایی با کار و فعالیت این صنف مهم، از دغدغه‌های امروز آنان باخبر شویم:
ابتدا به سراغ یکی از فروشگاه‌های با سابقه در پاساژ بهار امین رفتیم که حدود نیم قرن است در زمینه لوازم بخار صنعتی فعال است. محمدباقر اسکندری به‌عنوان مدیر فروشگاه «پایدار بخار» در رابطه با پیشینه بازار تأسیسات تهران گفت: تاریخ تشکیل بازار به سال‌های قبل از انقلاب بر می‌گردد. البته در ابتدا بورس فروشندگان مبل بوده و کم‌کم به بورس تأسیسات تبدیل شده است. از شرکت‌ها و نمایندگی‌های قدیمی می‌توان به صنایع حرارتی و شعله‌خاور اشاره نمود که در حال حاضر جایگزین شده و با نام دیگری فعالیت می‌کنند.
اسکندری در خصوص این که چرا خیابان طالقانی و بهار برای این بازار انتخاب شده است، گفت: بالاخره هر بازاری در مکانی شکل می‌گیرد. این محدوده نیز در ابتدا از خیابان‌های تجاری تهران بوده و شرکت‌های مهمی را در خود جای داده است.
وی در رابطه با نحوه فعالیت شرکت عنوان کرد: فعالیت ما جنبه صنعتی دارد و از آنجا که کار صنایع مداوم است، تقاضا برای محصولات ما در فصول مختلف سال یکسان است. اما با این وجود، در شرایط فعلی که بودجه سازمان‌ها محدود شده است و همین‌طور به دلیل بالا رفتن تعرفه گمرک و واردات قیمت کالاها بالاتر رفته، سازمان‌ها و صنایع سعی دارند بر طبق نیاز روز خرید کنند و مانند گذشته قادر به خرید انبوه و ذخیره در انبار نیستند.
«امین صنعت» مخاطب دیگر ما بود که در زمینه واردات تجهیزات اندازه‌گیری فعال است. از مدیر شرکت خواستیم تا قدمت پاساژ بهار امین را توضیح دهد: این پاساژ در سال ۱۳۷۶ افتتاح شد و به نسبت مجتمع جدیدی به شمار می‌رود؛ البته پاساژ روشن و یک پاساژ دیگر که در سه راه طالقانی قرار دارد و مربوط به شهرداری است، بعد از بهار امین شروع به فعالیت کرده‌اند. قابل ذکر است شرکت‌های حاضر در این پاساژ در زمینه تجهیزات صنعتی فعال هستند، نه تأسیسات و تهویه مطبوع. در کل می‌توان ادعا کرد پاساژ بهار امین در سطح کشور بی‌نظیر است و در یک فضای بزرگ، بیش از ۱۰۰ واحد تجاری را که شامل تولیدکننده، واردکننده و توزیع‌کننده می‌شوند، پوشش می‌دهد.
محمدرضا جامی گفت: نحوه فعالیت شرکت ما به این صورت است که ۹۰ درصد کالاهای خود را بر اساس شناخت بازار و نیاز آن و ۱۰ درصد مابقی را بر اساس سفارش مشتری وارد می‌کنیم. وی افزود: در وضعیت فعلی اقتصادی، واردات به روال معمول صورت می‌گیرد، فقط هزینه‌های آن اضافه شده است و در نتیجه تقاضا کم.
جامی در رابطه با روابط کاری فروشندگان در صنف خود اظهار کرد: دیگران را نمی‌دانم، ولی ما سعی داریم با همکاران خود رقابت سالم تجاری برقرار نماییم. البته قابل درک است که با توجه به این موضوع که نماینده انحصاری کالایی در ایران هستیم، خود را موظف به اطلاع‌رسانی در مورد آن می‌دانیم و اگر نمونه تقلبی کالا را که توسط شرکت دیگری توزیع می‌شود مشاهده کنیم، مشتریان را از این موضوع آگاه خواهیم کرد.
نظر مدیر امین صنعت را درباره آینده کاری‌شان جویا شدیم: با توجه به شرایط حاضر فکر می‌کنم بازار در حال تحول و پوست‌اندازی است و از یک بازار سنتی به سمت بازاری مدرن و سیستماتیک در حال تبدیل است؛ بازاری که در آن مشتری بابت کالایی که می‌خرد اطلاعات فنی کامل می‌خواهد و فروشنده مکلف به توجیه وی می‌باشد.
((متأسفانه بازار از رونق افتاده و رقابتی باقی نمانده. به دلیل نوسانات نرخ ارز، خریداران برای خرید تعلل کرده و فروشندگان نیز با توجه به بالا رفتن قیمت و ناتوانی در جایگزینی کالا، از فروش خودداری می‌کنند. و اگر فروشی در کار باشد، برای جلوگیری از ضرر مجبور به بالا بردن قیمت فروش هستند. بنابراین تا زمانی‌که مسائل پیرامون ارز حل نشود، وضعیت بازار غیر قابل پیش‌بینی خواهد بود)). صحبت‌های کیهان لایقی، مدیرعامل «کالفان» را خواندید. وی ادامه داد: به واردات قطعات سیستم‌های حرارتی و برودتی می‌پردازیم. چند سالی نیز است که در این پاساژ ساکن شده‌ایم.
لایقی در پاسخ به پرسش ما که آیا از طرف دولت یا خاصی حمایت نمی‌شوید گفت: نه، حمایتی وجود ندارد. تنها خواسته ما این است که بازار به حالت آزاد به کار خود ادامه دهد و تحت تأثیر سیاست‌های دولت نباشد.
در ادامه برای تکمیل گزارش خود به پاساژ دانش وارد شدیم. مانند تمام بازار خلوت بود و فعالیت چندانی در آن جریان نداشت.
مدیریت فروشگاه «پارس ری» به محض این‌که مطلع شد از نشریه هستیم لب به شکایت از وضع بازار گشود: شرکت‌های بزرگی مانند بوتان، ایران رادیاتور و … از فروش امتناع می‌کنند و کالایی برای تحویل به مشتریان خود نداریم، از طرفی نمی‌توانیم به مشتریان قدیمی خود جواب منفی بدهیم. این شرایط حدود ۱۰ ماه است که ادامه دارد و در این میان واسطه‌ها به این بحران دامن می‌زنند.
پارس ری به توزیع و فروش لوازم تأسیساتی می‌پردازد و عضو اتحادیه شوفاژ و تهویه مطبوع است. عباس رفیعی‌جو در این‌باره گفت: نقش اتحادیه رسیدگی به امور اعضا و همچنین شناسایی و جمع‌آوری کالای بی‌کیفیت در بازار است و نقشی در عرضه و تقاضا ندارد. اما اگر بتوانند کارخانه‌ها را قانع کنند تا کالاهایشان را به بازار ارائه دهند، تا حدی از مشکلات ما کاسته خواهد شد.
یکی از فروشگاه‌هایی که در خیابان طالقانی واقع است، «تهران مکانیک» با مدیریت مهدی معصومی می‌باشد. از دلایلی که به سراغ این فروشگاه رفتیم این بود که سخنان یک تولیدکننده را نیز بشنویم. چرا که معصومی ریاست هیئت‌مدیره شرکت ساحل صنعت را به‌عنوان تولیدکننده انواع دیگ دارا می‌باشد. وی نیز با سایرین هم عقیده بود و چنین شرح داد: بیشتر خریدهای ما از خارج به صورت اعتباری است و با توجه به نوسانات شدید ارز، تهیه مواد اولیه مشکل شده است. بنابراین نمی‌توانیم به مرحله تولید کالا برسیم و فقط تولیدات قبلی خود را که در انبار داریم، آن هم با تغییرات مکرر در قیمت، به فروش می‌رسانیم. معصومی ادامه داد: در حال حاضر مشتری برای یافتن کالای موردنظر خود مجبور است به چندین فروشگاه سر بزند و در نهایت خرید موفقی ندارد.
وی خاطرنشان کرد: عضو انجمن صنعت تأسیسات هستیم اما می‌دانیم که کاری از آن‌ها ساخته نیست. نهایت کاری که انجمن می‌تواند بکند این است که در حمایت از مصرف‌کننده از من تولیدکننده بخواهد تا قیمت نهایی محصول خود را پایین بیاورم که عملاً امکان‌پذیر نیست. در نتیجه امثال شرکت ما از تولید انصراف داده و شرایط کنونی پیش می‌آید.
در انتها ماهنامه سرمایش و گرمایش نیز مانند اهالی بازار امیدوار است شرایط اقتصادی، از این وضع بحرانی عبور کند و بار دیگر شاهد تکاپو و نشاط در بازار تأسیسات باشیم.
گزارشی که خواندید، مربوط به زمان قبل از سیاست‌های جدید دولت است (اتاق مبادلات ارزی) و جای امیدواری است که در آینده شاهد ثبات در بازار تأسیسات باشیم.
